به نقل از «تسنیم»

سه شرط مهم امر به معروف در بیان امام صادق (ع)

تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۵۹۵۸۳

بسیارند کسانی که با خشونت، بی‌ادبی، اهانت، تهمت و... امر به معروف و نهی از منکر کرده و افراد را به لجبازی وادار می‌کنند، در حالی که اگر با ادب، برخورد نیکو و بدون تحقیر و توهین باشد، همه آن را می‌پذیرند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امر به معروف و نهی از منکر یکی از فریضه‌های مهم ادیان آسمانی است که ادای صحیح آن، سبب  اصلاح و بهبودی وضعیت جامعه می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

جامعه‌ای که در آن گزاره‌های "معروف" به حداقل رسیده باشد و عده‌ای هم نباشند که به امور خیر دعوت کنند، به مرور زمان به سمت "منکرات" و مسائل منفی سوق می‌یابد؛ مانند آب راکدی که پس از مدتی کرم‌زده می‌شود و خاصیت خود را از دست می‌دهد. از این جهت خداوند امر می‌کند «باید از میان شما، گروهى امر به معروف کنند و از زشتى بازدارند؛ و آنان همان رستگارانند.»1

اما همین عده‌ای از نیکان روزگار که سعی می‌کنند در میان انبوهی از مسائل منفی جامعه، وارد عمل شوند و دست به امر به معروف و نهی از منکر بزنند، باید شرایط و ضوابطی را مدنظر داشته باشند. امام صادق علیه‌السلام در روایتی، این ضوابط را تابع خصلت و یا صفت شخص امرکننده می‌آورند و می‌فرمایند « تنها کسى مى‏‌تواند امربه‌معروف کند یا نهى‌ازمنکر کند که داراى سه صفت باشد:

1. به آنچه امر مى‏‌کند و از آنچه نهى مى‏‌کند عالم است؛ عَالِمٌ بِمَا یَأْمُرُ عَالِمٌ بِمَا یَنْهَى
2. عادل است نسبت به آنچه امر و نهی می‌کند؛‌ عَادِلٌ فِیمَا یَأْمُرُ عَادِلٌ فِیمَا یَنْهَى (از حدود تجاوز نکند)
3. با مهربانى و دوستانه امر و نهى کند؛ رَفِیقٌ بِمَا یَأْمُرُ رَفِیقٌ بِمَا یَنْهَى (تحف‌العقول، ص358)

امام صادق علیه‌السلام اولین شرط آمر به معروف و ناهی از منکر را علم به ماجرا معرفی می‌کنند؛ به این معنا که فرد باید نسبت به آنچه می‌گوید علم کافی و وافی را داشته باشد. فردی که دعوت به نماز می‌کند، باید علم به فوائد و احکام حداقلی آن داشته باشد و بلکه طعم اقامۀ نماز را چشیده باشد، همچنان که وقتی از چیزی نهی می‌کند،  باید نسبت به مضرات آن آگاهی داشته باشد. در صورت کلی، علم موضوعات را می‌داند و با اشراف، وارد عمل می‌شود. وقتی علم نباشد، تعصب جای آن را می‌گیرد و کار را خراب‌تر می‌کند.

دوم اینکه امام در شرط آمر به معروف و ناهی از منکر می‌فرماید باید عادل باشد. منظور از عادل در اصطلاح فقهى این است که خود هرگز مرتکب گناهان بزرگ نمی‌شود و بر ارتکاب گناهان کوچک نیز اصرارى نمی‌‏ورزد و نخست عیب خود را اصلاح می‌‏کند و سپس منصفانه به امر و نهى دیگران می‌پردازد. (اتابکی مترجم تحف‌العقول (رهاورد خرد)) بین افراد فرق نگذارد، به طوری  که اگر شخص بی‌گانهی  کاری  انجام دهد آن را منکر بداند، اما  اگر فرزند خودش انجام دهد، منکر نداند. بالاتر از این، بین خود و دیگران عدالت داشته باشد و اگر دیگران را نهی  از منکر می‌کند، اوّل خودش آن کار را انجام ندهد. بالاتر از این تعابیر، تعبیری  است که امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: «إنِّی  وَاللهِ لاَ أحُثُّکُمْ عَلی  طَاعَةِ اللهِ إلاَّ وَ أسْبَقُکُمْ إلَیْهَا وَ لاَ أنْهَاکُمْ مِنْ مَعْصِیَةِ الله إلاَّ أنْتَهِی قَبْلَکُمْ عَنْهَا; یعنی اگر من شما را به چیزی  امر می‌کنم، قبل از شما خودم انجام می دهم و اگر از چیزی  نهی  می‌کنم، اوّل خود آن را ترک می‌کنم.

سومین نکته و بلکه اساس همه اینها، رفق و مهربانی با دیگران است. امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید باید با کسی که او را دعوت به خیر می‌کنی و از شرّ بازش می‌داری، با حالت دلسوزانه و مهربانانه برخورد کنی. «رفیق»، صیغه مبالغه به این معناست که همواره باید اینگونه باشی و خیرخواهانه مردم را راهنمایی کنی. نمونۀ عملی آن را سیرۀ رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و اهل بیت وحی می‌بینیم. ایشان در نهایت عطوفت و بردباری با اطرافیان برخورد می‌کردند و با روش‌هایی زیبا و دلچسب اطرافیان را دعوت به خیر می‌کردند و از بدی باز می‌داشتند. سوگوارانه این روحیه پدرانه و مهربانانه مدت‌هاست که در روش‌های امر به معروف و نهی از منکر از بین رفته و رفتارهای سلبی و زننده جای آن را گرفته است. بسیارند کسانی  که با خشونت، بی‌ادبی، اهانت، تهمت و... امر به معروف و نهی  از منکر کرده و افراد را به لجبازی  وادار می‌کنند، در حالی  که اگر با ادب، برخورد نیکو و بدون تحقیر و توهین باشد، همه آن را می‌پذیرند. (مشکات هدایت، آیت‌الله مکارم شیرازی) ما نیز از این مسئله مستثنی نیستیم و امید که در راستای جبران اشتباهات گذشته به اخلاق اسلامی روی بیاوریم.

----------------
پاورقی:
«وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ‏ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» (آل عمران 104)

انتهای‌پیام/

 

منبع: تسنیم

کلیدواژه: امام صادق ع امر به معروف و نهی از منکر علیه السلام امام صادق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۵۹۵۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«وعده صادق» خروشی در دل مؤمنان دنیا ایجاد کرد

نماینده ولی فقیه در استان کرمانشاه گفت: عملیات وعده صادق شهامت و خروشی بین مؤمنان دنیا ایجاد و هیمنه استکبار را در هم شکست. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، حجت‌الاسلام حبیب‌الله غفوری در خطبه‌های نماز جمعه این هفته کرمانشاه اظهار داشت: بعد از عملیات وعده صادق دنیای استکبار با محوریت صهیونیست بسیار تلاش کردند که این عملیات و نتیجه آن را کمرنگ جلوه دهند اما با فیلم‌های منتشر شده از مردم قابل کتمان نبود. 

وی گفت: اینکه چند موشک و پهپاد در این عملیات مورد استفاده قرار گرفت و نتیجه چه بود اهمیتی نداشت بلکه موضوع مهم اثبات ظهور قدرت اراده ملت ایران و نیروهای مسلح در عرصه بین‌المللی بود.

خطیب جمعه کرمانشاه افزود: نتیجه شکستن هیمنه استکبار این بود که قدرت و شهامتی عجیب در دل ملت‌های محروم و حتی در جوامع استکباری جوانه زد و این در دانشگاه‌ها و جوامع آمریکا در حمایت از مردم غزه مشهود است به طوری که آمریکا ناچار شد تمام گذشته را زیر پا بگذارد و پلیس را به صورت گسترده به دانشگاه‌ها فرستادند.

غفوری گفت: شکست همینه استکبار و صهیونیسم و این قدرت پوشالی نظامی که بیشتر القای رسانه‌ای بود، مهمترین نتیجه عملیات وعده صادق محسوب می‌شود. این عملیات سبب قوت قلب مسلمانانی شد که اسیر حکام بی‌لیاقت هستند و در کشور خود قیام کردند و علاوه بر این بعد از این عملیات جوشش، خروش و شهامتی در دل مؤمنان ایجاد شد و دیری نخواهد پایید که منجر به نابودی رژیم صهیونیستی می‌شود. 

خطیب جمعه کرمانشاه با اشاره به روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای عنوان کرد: فرهنگ پهلوانی میراث گرانبهایی است که ما از گذشته‌های دور و حتی قبل از اسلامی به ما رسیده است.

غفوری گفت: از گذشته پهلوان‌ها با فرهنگ جوانمردی و مردانگی به فقرای جامعه توجه داشتند؛ هرچند خود نیز مرفه نبودند و بر همین اساس ورزش زورخانه‌ای شکل گرفته که ورزشی حکیمانه و عاقلانه‌ای است.

امام جمعه کرمانشاه با بیان اینکه کارگر اساس و بنیان تولید است عنوان کرد: کارفرمایان نیز در برپا کردن کارخانه‌های بزرگ نقش مهمی دارند و اسلام به شدت طرفدار کار جمعی است.

غفوری گفت: مجموعه‌هایی که مردم در آن سهام دارند و تعاونی‌ها بسیار مورد توجه است اما کارفرمایی که سرمایه خود را به کار گرفته و محصول مورد نیاز کشور و صادرات را تولید می‌کند و همچنین کارگران همه در عرصه جهاد اقتصادی شریک هستند. 

وی با اشاره به سالروز شهادت شهید مطهری عنوان کرد: این فقید و عالم شاگرد بسیاری از بزرگان بوده و آثار ایشان مورد تأیید امام(ره) بود و می‌تواند بهترین داروی فکری برای نسل جوان امروز و همه نسل‌ها باشد که مسیر درست را بدون انحراف و با تبعیت از قرآن و عقل بگذرانند.

خطیب جمعه کرمانشاه با بیان اینکه معلمان بازنشسته سال‌ها برای تربیت نسل جوان و کودکان این جامعه و نسل انقلابی تلاش کردند گفت: این نسل ما را در عرصه‌های مختلف در دنیا به بهترین رتبه‌ها در دنبال رسانده است.

غفوری با اشاره به اینکه وظیفه معلم در بخش تربیت نسل بعد پررنگ‌تر از تعلیم است افزود: معلم ضمن تعلیم، باید دروس فضائل اخلاقی و خلقیات علوی و نبوی را به شاگردانش منتقل کند و این مسئولیت بزرگی است.

وی با اشاره به سفر رئیس جمهور به پاکستان و سریلانکا در هفته گذشته و بعد از عملیات وعده صادق عنوان کرد: این سفرها به نوعی تکمیل کننده آن عملیات بود.

امام جمعه کرمانشاه گفت: آمریکا شرکت‌ها و افرادی را تحریم و تمام کشورها را به خاطر همکاری با ایران تحریم کرده بود و بعداز روی کار آمدن دولت جدید پاکستان نخستین سفر خارجی به این کشور سفر رئیس جمهور کشور ما بود که ابعاد بسیار زیادی داشت و یکی از آن‌ها شکستن جوی بود که آمریکایی‌ها ایجاد کرده بودند.

وی با اشاره به اینکه یک بعد دیگر اهمیت این سفر مسائل امنیتی موجود در مرز بین ما و پاکستان است افزود: گروهی مزدور که گاهی از مرزهای پاکستان عبور می‌کنند و در ایران عملیات تروریستی انجام می‌دهند به گفته برخی افسران آمریکایی توسط موساد اداره می‌شوند.

غفوری بیان کرد: ما باید تکلیف خود را از نظر امنیتی با کشورهای همسایه روشن کنیم؛ ما هزار کیلومتر مرز مشترک با پاکستان داریم و باید بنای مستحکمی با دولت پاکستان گذاشته شود.

وی با اشاره به اهداف این سفر از نظر اقتصادی گفت: اولویت مبادلات اقتصادی ما با کشورهای همسایه به ویژه پاکستان است که از نظر فرهنگی و ارتباطات مردمی اشتراکات بسیاری وجود دارد و مردم پاکستان به شدت علاقه‌مند به انقلاب و ایران اسلامی هستند. 

امام جمعه کرمانشاه با بیان اینکه مردم پاکستان در حمایت از عملیات وعده صادق تجمعات بزرگی برگزار کردند گفت: حضور رئیس جمهور ما در پاکستان با آمادگی مردمی بسیار قابل قبولی از سوی پاکستان انجام شد.

وی افزود: در سریلانکا نیز مهندسان ایرانی پروژه بزرگی را در زمینه نیروگاه برق انجام دادند و برای قراردادهای بعدی نیز بسیار حائز اهمیت بود.

غفوری با اشاره به ارتحال امام جمعه سابق جوانرود مرحوم ماموستا فخری گفت: ایشان بیش از 40 سال امام جمعه شهرستان جوانرود بودند و بسیار انسان متخلق، عالم و فاضل بودند و بسیاری از عالمان اهل سنت شاگرد ایشان بودند.

وی افزود: حجاب بحث مبسوطی وجود دارد و هم جوانب آن باید بررسی و تکلیف مردم، مسئولان و دستگاه‌ها روشن شود؛ همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند دشمن با نقشه و برنامه وارد شود و ما نیز باید با نقشه و برنامه وارد شویم.

انتهای پیام/